Son yıllarda peş peşe açılan birçok haber sitesinin temel haber kaynakları aynı olduğu için haber yapmak ile ciddi anlamda ilgilenen site sayısı oldukça az.
Haber ajansı üyesi olan haber sitelerinin birçoğu haberleri ajanstan aldığı gibi yayınlıyor. Ajans üyesi olmayanlar da ya haberleri diğer sitelerden kopyalayarak ve zoraki kaynak göstererek kendi sitelerinde sunuyor. Bunun yanı sıra haber siteleri için en önemli haber kaynakları arasında yer alan basın bültenleri haber formatına çevrilmeden yayınlanıyor.
Bunlara benzer durumlar nedeniyle haber sitelerinin daha fazla trafik çekmesi, markalaşması, ciddiye alınması, gündem oluşturmada etkili olması git gide zorlaşıyor.
Günümüzde haber siteleri için haber kaynakları son derece zengin. Haber yapmak için malzeme sıkıntısı çektiğini iddia edenlerin çoğu habercilik deneyimine sahip olmayan kişiler. İnternet haberciliği yapmak farklı bir şey bir siteye sürekli güncel olsun! diye içerik eklemek farklı şeyler.
Haber yazmak, haber hazırlamak, haberi servis etmek emek isteyen ve her bir adımı titizlikle yürütülmesi gereken bir iş. Türkiye'deki haber sitelerinin en büyük sorunu haber doğrulamamak. Kopya içerikler ile habercilik olmuyor.
Bugün çok büyük sitelerdeki haberlerin bile doğruluğu, gerçekliği zaman zaman tartışılıyor. Bu haberleri alan küçük haber siteleri ise güven konusunda baştan kaybediyor.
Haber nasıl yapılır? Haber nasıl olmalıdır?
Haber yapmadan önce elinizde haber konusu olabilecek bir olay olmalı. Duyurulmamış, duyulmamış her olay yenidir. Her olay haber olabilir. Bu noktada habercinin kişisel tecrübeleri devreye giriyor.
Haber, ilgi çekici, güncel, çok insanı etkileyen, az rastlanan hayret, heyecan, merak uyandıran nitelikte olabilir.
Daha sonra bu olay ile ilgili haber yaparken kullanacağınız bilgilere ihtiyacınız olacak.
Haberin inandırıcı ve profesyonel olması için uzman görüşü almak mutlaka önemsenmeli.
Haber konusu olay ile ilgili geçmişte de yapılan başka haberler varsa bunlardan da faydalanılmalı.
Haberde 5N+1K kuralı (Haberin öğelerini oluşturan "ne? ne zaman? nerede? nasıl? neden? kim?") soruları her zaman uygulanmalı.
Haber öznel ifadeler ile yazılmamalı. "En iyi, harika, süper, muhteşem, büyüleyici, en büyük" gibi klişe kelimeler ile haber yapılmaz.
Haberde ünvanlar doğru yazılmalı. Kişiler için "Sayın, Sn, Değerli" gibi ifadeler haber metninde asla kullanılmaz.
Haber metni çok uzun olmamalı. Okuyan insanı sıkmamak lazım. Az kelime ile çok şey anlatmak önemli. 3-4 paragrafı geçmemeli.
Haber, tarafsız bir biçimde verilmeli.
Haberi veren kendi kişisel, siyasal eğilimlerini habere yansıtmamalı.
Kişisel yorum ve değerlendirmeler haber metnine katılmamalı.
Sosyal medyadaki yazılanlara güvenerek haber yapılmamalı.
Haber metninden ayrı bir başlık açarak haber ile ilgili yorum yapabilir.
Haberde imla kurallarına dikkat edilmeli. WhatsApp mesajı, Tweet ya da Facebook iletisi yazar gibi harf yutarak, harfleri doğru kullanmayarak haber yazılmaz.
Başlık, haberin can damarıdır. Çarpıcı, "Beni okumalısın" diyen başlıklar atılmalı. Başlık etkisizse haber ne kadar değerli olursa olsun bir işe yaramaz.
Başlık ile haber kesinlikle örtüşmeli. Okuyucu yanıltacak başlık itibar kaybettirir.
Haber metni yazarken mutlaka ara başlık kullanılmalı. Ara başlık habere profesyonellik katar ve kolay okunmasını sağlar.
Haberde kullanılan fotoğrafların yüksek çözünürlük olması ve haber ile alakalı olması gerekli. Uyduruk fotoğraf kullanmak, güven sorununu artırır.
Haber internet sitesinde doğru kategoride, doğru anahtar kelimeler ile sunulmalı.
Basın bültenleri de haber yazım kurallarına uygun olarak düzenlenmeli.
Öznel ifadelerin bol olduğu bültenler haber değeri taşımaz.
Haber reklam metni değil. Reklam içeren cümleler olmamalı.
Haberde kullanılan kelimelerin toplum tarafından bilinir olmasına dikkat edilmeli. Yabancı kelimelerden ve kara karıştırıcı nitelikteki terimlerden uzak durulmalı.
Medya sektöründe nitelikli haber üretememek büyük sorun
Yukarıda sıraladıklarım maalesef birçok haber editörü, pr çalışanı ve muhabir tarafından gerçek anlamda kullanılmıyor.
Haber sitelerinde editör olan, pr ajanslarında çalışan, kamu ya da özel sektörde basın ve halkla ilişkiler danışmanı olarak görev yapanların çoğu nitelikli habercilik konusunda kendini geliştirmeli.
Her gün öyle basın bültenleri alıyorum ki... Markaların basın bülteni, basın bildirisi hizmeti aldıkları pr ajanslarına bu kadar yüksek ücretleri boşuna ödediğini düşünmeden edemiyorum.
Haber kalitesinin giderek düştüğü şu zamanda nitelikli haberlere çok daha fazla ihtiyaç var.
Okurlar artık yüksek kaliteli, güzel kurgulanmış, lafı dolandırmadan bilgi edinebileceği haber içeriklerini tercih ediyor.
Bu yüzden haber sitesi kurmak, habercilik yapmak isteyenler önce haber yazımı hakkında bilgi sahibi olmalı. Haber sitesi sahibi olan herkes gazeteci ya da haberci değil. Bu işten ekmek yemek istiyorsanız haber ajansı tadında metinler üretmelisiniz.
Hızla gelişen teknoloji ile birlikte haber yapmayı kolaylaştıran, haberi en hızlı şekilde servis etmeye yardımcı birçok araç var.
Bugün akıllı telefonlar aracılığı bile ile çok kolay ve hızlı bir şekilde haber yapmak mümkün. Önemli olan, haber malzemelerinin doğru kullanılması ve doğru kanallar ile hedef kitleye ulaştırılması.
